Page images
PDF
EPUB

de ces Regestra taxationis decimæ beneficiorum civitatis et diœcesis... prouvent qu'ils ont été rédigés sur la demande des collecteurs de la chambre apostolique, ce qui leur donne un degré particulier d'authenticité ; cette conjecture est d'ailleurs confirmée par la note suivante, que nous lisons au fo 2 v° et qui indique en même temps la provenance du volume:

Ego Bartholomeus Bercherii, custos Sancte Crucis Lugdunensis, nuncius et collector apostolicus in Lugdunensi; et certis aliis provinciis, emi presentem librum a Guillelmo Gonterii per manus Yvonis Brictonis, die sancte Katherine, precio trium ducatorum, presentibus dom. Johanne Girmeti vicario Sancte Crucis, et Johanne Cloeti servienti regio, anno Domini Mo IIIIc XXXVto. BERCHERII.

La même main en a tracé sommairement la table que voici, à laquelle nous ajoutons l'indication des feuillets:

In provincia Lugdunensi sunt: Lugdunensis, fo 4; Matisconensis, fo 23; - Eduensis, fo 27 vo; - [Cabilonensis, f° 39]; Lingonensis, fo 45.

[ocr errors]

In provincia Viennensi sunt : Viennensis, fo 64; Valentinensis, f 73; Diensis, fo 77;- Vivariensis, f° 82; — Gebennensis, fo 87: Maurianensis, f° 97 v°; - Gracionopolitanensis, f 4100 vo.

In provincia Bisuntinensi:

Bisuntinensis, fo 105;

Lausanensis, f° 115; Bellicensis, f° 120 v°.

In provincia Tarantasiensi : - Tarantasiensis, fo 122; Sedunensis, fo 123 v°; Augustensis, fo 126.

[ocr errors]

Avant d'indiquer l'objet spécial et le plan de notre publication, il convient d'attirer l'attention sur deux tableaux statistiques d'un intérêt plus général; on nous saura gré de reproduire intégralement le relevé des cens dus à l'Église Romaine en Piémont et dans les provinces de Lyon, de Vienne et de Besançon, qui a été transcrit sur le fo 128 de ce ms. par une main postérieure.

[blocks in formation]

§ In episcopatu Yporiensi [Ivrée].

Monasterium Sancti Stephani . . . .
Hospitale Sancti Salvatoris . . .

unum maranbot. II solid. Secusini.

§ In episcopatu Thaurinensi [Turin].

Monasterium de Pingnerolo..
Ecclesia Sancti Petri Savilian.. .
Ecclesia Sancti Petri ultra fluvium
Scure, cum hospitali ibidem posito.
Hospitale de Scuria . .
Hospitale de Ponticello

Monasterium de Rivo Frigido.

§ In episcopatu Astensi

Monasterium de Caramagna.
Ecclesia Sancti Secundi. .

Monasterium Sancte Seraphie or(di

nis) B(eati) Damiani seu Damasii.

unam onciam auri.
unum maranbot.

unum maranbot.

v solid. cond. Sigusini. unum maranbot.

unum Bisancium.

[Asti].

unum maranbot. unum obulum auri.

unam libram cere.

Census ecclesie Romane debiti in Lugdunensi, Viennensi, Bisuntinensi provinciis,

Extracti de libro censuali dicte Romane Ecclesie (3).

In archiepiscopatu et diocesi Lugdunensi [Lyon]. Primo ecclesia Sancti Eugendi. . . . I unciam auri. Mon (asterium) Insule Barbare.

.

.

II uncias auri.

3 Le Liber censuum Romanæ ecclesiæ, a Cencio camerario compositus an. 1192, se trouve dans le ms. 4188 lat. de la Bibliothèque impér. Notre extrait offre des additions postérieures.

Ecclesia Sancti Petri Montis Virduni,

sicut habetur in regestro Clem (en

tis pape V) anno primo, debet. . . I Bisuntium. In episcopatu Eduensi [Autun]. Monasterium Sancte Marie Virgiliatensis debet.

I libram argenti puri.

In episcopatu Matisconensi [Mdcon]. Monasterium Cluniacense, pro exempcione membrorum dicti monrii facta per dom. Clementem, caput ipsius ecclesie prius exemptum fuisset, debet singulis annis..

I unciam auri.

In episcopatu Cabilonensi [Chalon-s.-S.]. Monasterium Cisterciense debet singulis annis . . .

Item, iddem monasterium debet de annuo censu, pro ecclesia de Starbech per regem Anglie et episcopum Eboracensem eidem concessa, ut habetur in regestro anni secundi dom. Gregorii pape IX, capitulo

CLXXXVII

I marcham argenti.

I obol. auri.

In episcopatu Lingonensi [Langres].

Ecclesia Pulteriensis.
Ecclesia Divionensis.

Capitulum Granceii, racione exemp-
cionis . . .

Die XVII mensis aprilis anno Domini M° CCC LXXIII°, anno vero III° dom. Gregorii pape XImi, dom. Johannes abbas monasterii Molismensis, Lingonensis diocesis, or(dinis) sancti B(enedicti), promisit solvere ecclesie Romane singulis annis pro se et monasterio suo, racione cujusdam privilegii per

I libram argenti.
I marcham argenti.

I florenum.

apostolicam Sedem sibi concessi.. 1 unciam auri.

In diocesi et provincia Viennensi [Vienne].

Ecclesia Romanensis, hoc est de Ro

manis, que specialis est ecclesie Romane, debet annuatim unum sextarium amigdolorum quod geminatum facit mediocrem saumam. Abbas Sancti Anthonii tenetur ecclesie Romane quolibet anno, racione census, in

prout in quadam bulla dom. Johannis pape XXII continetur, sub anno pontificatus sui xшo, registrata in libro bullarum suarum in fol. 2941, et fuit constitutus dict. census tempore Bonifacii pape VIII, anno tercio et ° idus junii.

I marcha argenti,

In episcopatu Valentinensi [Valence]. Gherardus Aymari de Montilio. . . . I marabotinum. Ecclesia Sancti Ruffi debet annis singulis, pro possessionibus de Sera. sitis in diocesi Agathensi . . .

III marabotinos.

In diocesi Maurianensi [Maurienne].

Hospitale de Rupetula factum est censuale tempore dom. Innocencii III anno secundo, sicut apparet in regestro ejusdem pape ш. .

XII denar. Viennen.

In provincia Bisuntinensi [Besançon].

Monasterium de Lutra. . .

Ecclesia Sancte Marie castri Karoli

[ocr errors]

x sol. Basiliensis monete.

debet de septenio in septenium. . x libras cere de censu.

In episcopatu Lausanensi (Lausanne].

Ecclesia Hylardensis. . .

Ecclesia Beate Marie Paterniacensis. Hospitale Ville Nove, or(dinis) S. Aug(ustini), te[nejtur ad censum quolibet anno.

I marabotinum.

II solidos.

I obolum auri.

In episcopatu Basiliensi [Bale].

Ecclesia Sancti Petri.
Ecclesia Romarigensis et de Olunbert
annuatim solvit . .

I marabotinum.

1 Bisantium.

I marabotinum.

Monasterium Sancti Vincencii. .

Monasterium Sancte Crucis pro rosa aurea in Letare Jherusalem.

I uncias auri.

Notre intention ne pouvait être de faire entrer dans un recueil de Documents inédits relatifs au Dauphiné les pouillés des diocèses qui ne faisaient point partie de cette contrée. Bornée de prime abord à la province ecclésiastique de Vienne, notre publication a dû se concentrer dans les seuls diocèses de Vienne, Valence, Die et Grenoble toutefois, nous n'avons pas jugé à propos d'exclure de ceux-ci les archiprêtrés et décanats appartenant à d'autres provinces civiles. Nous avons d'ailleurs tout lieu d'espérer que les autres pouillés contenus dans ce manuscrit, précieux par son ancienneté, verront bientôt le jour sous les auspices des sociétés savantes qu'ils intéressent.

Les bénéfices de chaque diocèse sont divisés, soit en archiprêtrés (Vienne, Valence et Die), soit en décanats (Grenoble); on peut y distinguer deux parties, les prieurs et les chapelains. La taxe qui accompagne d'ordinaire chaque bénéfice est la décime, imposition annuelle sur les revenus du clergé son absence est l'indice du peu d'importance de la chapellenie; dans quelques parties, une seconde s'y ajoute, c'est la procuration, redevance pour les frais de tournée pastorale.

Le texte que nous donnons reproduit celui du ms. avec autant de fidélité que peut le permettre la fréquente permutation de certaines lettres les unes pour les autres qu'on y rencontre, et la difficulté d'établir la valeur de plusieurs signes.

Afin de faciliter les recherches, nous avons ajouté une série numérique pour les bénéfices de chaque diocèse. A la suite de chaque nom, nous avons cherché à déterminer la localité actuelle qui lui correspond; les lumières de M. le chanoine Auvergne et de M. A. Lacroix, archiviste de la préfecture de la Drôme, ne nous

« PreviousContinue »