prælati, et clerici ac ecclesiasticæ personæ tam religiosa quam etiam seculares, necnon duces, marchiones, comites, barrones, nobiles, milites et laici, communia civitatum, universitates oppidorum, castrorum, villarum et aliorum locorum, et alia singulares personae civitatum et dioecesium ac aliarum partium diversarum, occupaverunt et occupari fecerunt castra, villas, grangias et alia loca, terras, domos, possessiones, jura et jurisdictiones, necnon fructus, census, redditus et proventus dicti monasterii et prioratuum ac membrorum, et nonnulla alia bona mobilia et immobilia, spiritualia et temporalia, ad abbatem et conventum ac monasterium et prioratus ac membra prædicta spectantia, et ea detinent indebite occupata seu ea detinentibus præstant auxilium, consilium et favorem. Nonnulli etiam civitatum et dicecesium ac partium prædictarum, qui nomen Domini in vacuum recipere non formidant, eidem abbati et conventui super dictis castris, villis, grangiis, et locis aliis, terris, domibus, possessionibus, juribus et jurisdictionibus, fructibus, censibus, redditibus et proventibus eorumdem et quibuscumque aliis bonis mobilibus et immobilibus, spiritualibus et temporalibus, et aliis rebus ad eosdem abbatem et conventum ac monasterium et prioratus ac membra prædicta spectantibus, multiplices molestias et injurias inferunt et jacturas; quare dicti abbas et conventus nobis humiliter supplicarunt ut, cum eisdem valde re datur difficile pro singulis quærelis ad Apostolicam sedem habere recursum, providere eis super hoc paterna diligentia curaremus. Nos igitur adversus occupatores, præsumptores, detentores, molestatores et injuriatores hujusmodi, illo volentes eidem abbati et conventui remedio subvenire per quod ipsorum compescatur temeritas, et aliis aditus committendi similia præcludatur, discretioni vestræ per Apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios, etiam si sint extra loca in quibus deputati estis conservatores et judices, præfatis abbati et conventui, monasterio et prioratibus ac membris prædictis, efficacis defensionis præsidio assistentes, non permittatis eosdem super iis et quibuslibet aliis bonis et juribus ad abbatem et conventum ac monasterium et prioratus ac membra prædicta spectantibus, ab eisdem vel quibuscumque aliis indebite molestari, vel eis gravamina vel damna seu injurias irrogari; facturi dictis abbati et conventui, monasterio, prioratibus ac membris ipsis, cum ab eis vel pro curatoribus suis aut eorum aliquo fueritis requisiti, de prædictis et aliis personis quibuslibet, super restitutione hujusmodi castrorum, villarum, grangiarum, terrarum et aliorum locorum, jurium, jurisdictionum et bonorum mobilium et immobilium, redituum quoque ac proventuum, et aliorum quorumcumque bonorum, nec non de quibuslibet molestiis, injuriis. atque dampnis præsentibus et futuris, in illis videlicet quæ judicialem requirunt indaginem, summarie et de pleno, sine strepitu et figura judicii, in aliis vero, pro ut qualitas eorum exegerit, justitiæ complementum; occupatores seu detentores, molestatores et præsumptores ac injuriatores hujusmodi ac contradictores quoslibet et rebelles, cujuscumque dignitatis, status, ordinis vel condictionis exstiterint, quandocumque et quotiescumque expedierit, authoritate nostra per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo, ad hoc si opus fuerit invocato auxilio brachii sæcularis. Nonobstantibus tam fælicis recordationis Bonifacii papæ VIII prædecessoris nostri, in quibus cavetur ne aliquis extra suam civitatem vel dicecesim, nisi in certis exceptis casibus et in illis ultra unam diætam a fine suæ dioecesis, ad judicium evocetur; seu ne judices et conservatores a Sede deputati prædicta, extra civitatem et diatam in quibus deputati fuerunt, contra quoscumque procedere sive alii vel aliis vices suas committere, aut aliquos ultra unam diætam a fine diocesis eorumdem trahere præsumant, dummodo ultra duas diætas aliquis authoritate præsentium non trahatur; seu quod de aliis quam manifestis injuriis atque damnis quæ judicialem indaginem exigunt, pœnis in eos si secus egerint et in id procurantes adjectis, conservatores se nullatenus intromittant; quam aliis quibuscumque constitutionibus a prædecessoribus nostris Romanis pontificibus, tam de judicibus delegatis et conservatoribus quam personis ultra certum numerum ad judicium non vocandis, aut aliis editis quæ nostræ possent in hac parte jurisdictioni aut potestati ejusque libero exercitio quomodolibet obviare, seu si aliquibus communiter vel divisim a prædicta sit Sede indultum quod excommunicari, suspendi vel interdici, seu extra vel ultra certa loca ad judicium evocari non possint, per litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi et eorum personis, locis, ordinibus et nominibus propriis mentionem; et qualibet alia dictæ Sedis indulgentia generali vel speciali, cujuscumque tenoris existat, per quam præsentibus non expressam vel totaliter non insertam nostræ jurisdictionis explicatio in hac parte valeat quomodolibet impediri, et de quibus quorumque totis tenoribus de verbo ad verbum in nostris litteris habenda sit mentio specialis. Cæterum volumus et Apostolica authoritate decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat articulum etiam per alium inchoatum, quatenus idem incohans nulla fuerit impedimento canonico præpeditus, quodque a data præsentium sit vobis et unicuique vestrum in præmissis omnibus et eorum singulis ceptis et non ceptis, præsentibus et futuris, perpetuata potestas et jurisdictio attributa, ut eo vigore eaque firmitate possitis in præmissis omnibus ceptis et non ceptis, præsentibus et futuris, et pro prædictis procedere, ac si prædicta omnia et singula coram vobis cepta fuissent, et jurisdictio vestra et cujuslibet vestrum in prædictis omnibus et singulis per citationes vel modum alium perpetuata legitimum exstitisset; constitutione prædicta super conservatoribus et alia qualibet in contrarium edita non obstante. Datum apud villam nonam Avinionensis diœcesis secundo idus martii, pontificatus nostri anno tertio. Sententia lata contra Episcopum Gratianopolitanum in causa exemptionis ('). (Anno 1356). ORAM Vobis venerabili viro domino Petro de Ylhano, utriusque juris professore, capellano domini Papæ, et sui sacri palatii causarum et causæ ac partibus infrascriptis auditori specialiter deputato, proponit procurator et procuratorio nomine domini Michaelis Moteti decretorum doctoris, monachi monasterii Casa Dei ordinis sancti Benedicti, Claromontensis diœcesis, ac prioris prioratus sancti Roberti de Curnilione dicti ordinis, Gratianopolitanæ dicecesis, contra dominum Radulphum, episcopum Gratianopolitanum et quamlibet aliam personam pro eo in judicio legitime intervenientem; et dicit quod licet monasterium Casa Dei præfatum, abbas et monachi ejusdem monasterii, priores et prioratus ubilibet constituti dicto monasterio subjecti vel a monasterio eodem dependentes, de consuetudine, usu, more, observantia antiquis, etiam de privilegio a sede Apostolica dictis monasterio, abbati, conventui, monachis quibuscumque dicto monasterio subjectis concesso, liberi, immunes et totaliter exempti ab omni subjectione, jurisdictione et potestate quorumcumque ordinariorum, et in possessione vel quasi hujusmodi libertatis, immunitatis et exemptionis; ac etiam prioratus prædictus et ejus prior et conventus qui fuerunt pro tempore, a tempore et per tempus cujus principii hominum memoria non existit, dicto monasterio Casa Dei subfuerint et subsint; et præmissa omnia et publica et notoria fuerint et sint, et de præmissis et eorum quolibet præfatus dominus Radulphus episcopus certam et indubitatam habuerit et habeat notitiam et scientiam, et ea non ignoravit cum præfatus dominus episcopus contra usum, morem, consuetudinem et privilegium antedicta, de anno domini millesimo trecentesimo quinquagesimo primo, dictum priorem sancti Roberti, pro caritativo subsidio quod asseruit in Clerum civitatis et dioecesis Gratianopolitanæ imposuisse, et pro expensis per eum, ut asseruit, factis in ipsius episcopi consecratione, sex solidos octo denarios grossos Turenenses argenti solveret, ut dicitur, monuit et moneri fecit et mandavit; et quod monitioni hujusmodi et mandato, idem dominus prior non obtemperabat et néc solvebat dictos solidos, de facto ipsum priorem, ut asseritur, excommunicavit. Postquam de anno domini millesimo tercentesimo quinquagesimo secundo idem episcopus, animo eumdem priorem sumptibus et expensis fatigandi, et alias indebite, coram religioso viro domino Radulpho de Bilheris, priore prioratus sancti Marii Lausanensis, quem prætendebat subconservatorem a domino Alamando episcopo Gebennensi quem asseruit conservatorem suorum prætensorum privilegiorum a sede Apostolica deputatum, trahere visus fuit. in causam; et licet pro parte dicti domini prioris sancti Roberti contra prætensam dicti prioris sancti Marii Lausanensis jurisdictionem fuerit pertinenter exceptatum, et dictum quod nulla in ipsum priorem sancti Roberti vel alias poterat competere jurisdictio, maxime in causa præmissa, propter dictam exemptionem et privilegium, et quia causa etiam in sacro pendebat palatio de et super exemptione et privilegio antedictis, idem tamen prior sancti Marii ad dicti episcopi petitionem in causa prætensa perperam et inique processit, et se fore in causa. competentem judicem pronuntiavit, et dictum priorem sancti Roberti, ut dicitur, in expensis condemnavit; de cujus condemnatione et pronuntiatione fuit pro parte dicti prioris sancti Roberti ad sedem Apostolicam appellatum; et quod subsequenter post et contra appellationem hujusmodi, et addens gravamina gravaminibus, ipse idem prior sancti Marii ad ejusdem etiam episcopi petitionem in causa prædicta processit, et articulos partis dicti episcopi recepit, et partem dicti domini prioris sancti Roberti ad illis respondendum visus fuit appellare, et alia quamplurima gravamina expresse et tacite intulit, a quibus fuit pro parte domini prioris sancti Roberti iterato appelfatum et bene. Quare petit procurator et procuratorio nomine quo supra per vos dominum auditorem et vestram definitivam sententiam pronuntiari decretum, et declarari prioratum et priorem sancti Roberti prædictos liberos et immunes et exemptos a prædictis monitione et mandato et a totali dicti domini episcopi Gratianopolitani jurisdictione prætensa fuisse et esse, prioremque et ejus prioratum sancti Roberti prædictos non teneri nec obligatos fore ad quodvis caritativum subsidium eidem episcopo præstandum, monitionemque prætensam nullam et invalidam, et, si qua fuit, iniquam et injustam, et eam retractandam fuisse et esse, etc. Nos igitur Petrus de Ylhano, auditor præfatus, visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis, litteris, instrumentis, juribus et munimentis per utramque partem in hujusmodi causa factis, habitis et productis, eisque cum matura diligentia recensitis, habitoque super hiis dominorum co-auditorum nostrorum consilio et assensu, quibus de supradictis fecimus relationem plenariam et fidelem, ac nobiscum deliberatione præhabita diligenti per ea quæ vidimus et cognovimus et quæ nunc cognoscimus et videmus, Christi nomine invocato, pro tribunali sedentes et habentes præ oculis solum Deum, de dominorum co-auditorum nostrorum consilio et assensu, in his scriptis interloquendo pronuntiamus, determinamus et declaramus processus et gravamina dicti domini prioris sancti Mairi prædicta tanquam attemptata, lite et causa coram nobis pendente super exemptione prædicta, etiam post et contra appellationem prædictam revocanda fore, et ipsa quantum possumus revocamus, præfatum dominum episcopum Gratianopolitanum licet absentem in persona magistri Guidonis de Morenco procuratoris sui absentis, et ipsum procuratorem in persona dicti domini sui in expensis coram nobis in hujusmodi causa |