Aquis, Petrus Isoardi, Henricus de Bellomonte, Aimarus de Quinto, B. de Blacos, Jarento de Devajua, Elsiardus de Sancto Marcello, B. de Aquis, Falco de Monte Jovis, Humbertus de Aiserant, Guil. Beraudi, Ugo Ros, G. de Aucellone; pro altera parte juraverunt syndici predicti, S. Pallissa, Arbertus Maurini, Pe. Moteti, Bontosus Mercator, R. Perdicis, Poncius Perdicis, Pon. Audulphi, Guionetus, Jacobus Sucheti, G. Chauvinus, G. Mercerz, Joh. de Nevers, G. de Mura, G. Trosseti, R. Faure, Juvenetus, Guigo, Colombus Perdicis, B. Eracres, G. Tardivi, Gontardus, Pe. Mercator, Humbertus Guio, Guil. de Poiols, G. Trosseuz, Stephanus Faber, Pe. Milo, R. de Foillas, Franciscus, Steph. de Colle, Pe. Griotz, G. Vitulus, Lambertus Ruffus, B. Trequignas, Gi. Aitoms, Guil. Michael, Peillardus, Pe. Frandeaire, Pe. Tardivus, Martinus Lanters, Pon. Chatz, Praetz Chaillols, Jo. Ricz, Jo. Honoria, Disderius, Pon. Faber, Arber. Corderii, Ste. de Ulmo, Pe. Guio, Juvenis Ainardi, Ar. Mouners, Bernardus et G. Grimaudi, Bonifacius, Joh. Milo, Jo. de Aucellone, Berengarius, Dur. de Clavaiso, P. de Hac Nocte, Pe. Boneti, Guil. de Sancto Magno, G. Sucheti, G. Maurini, Guigo Alvergnatz, Bon. Rainardi, B. Bermundi, Ste. Engalfredi, Ste. Bruni, S. Milo, Gillabertus, Faber de Aurello, Mar. Bruneti, Gi. Perdicis qui omnes supradicti, per sollempnem stipulationem et tactis sacrosanctis Euvangeliis, promiserunt se curaturos et facturos quod omnia supradicta compleantur et attendantur, renunciantes omni juri per quod contra predicta vel aliquod de predictis se tueri possent. Cum igitur coram dictis arbitris sive arbitratoribus controversia verteretur super omnibus que infra determinata sunt vel ordinata inter partes predict., ipsas controversias auditis utriusque partis rationibus predicti arbitri, de habito prius cum utraque parte tractatu, super singulis determinaverunt sive ordinaverunt in hunc modum. In primis mandaverunt sive ordinaverunt diffiniendo, quod dict. episcopus absolvat predict. universitatem et cives predict. et omnes eorum valitores a sententia excommunicationis, quam propter factum guerre et predict. controversias tulerat in eosdem. 2) Item, quod dicte universitati et civibus predict., pro se et episcopatu suo, finem et pacem faciat et aquitiationem de omnibus penis et incursionibus quas dicebat eos incurrisse propter predicta, vel de jure comuni vel propter privilegia a dom. imperatore sibi et ecclesie sue concessa; que omnia statim et incon

tinenti fecit, prius tamen dissolutis sive absolutis conspirationibus, juramentis, conventionibus sive conventiculis quibuslibet, quecumque facta erant in Diensi civitate: quod statim fieri mandaverunt et ne decetero talia fierent prohibuerunt. 3) Item diffiniendo ordinaverunt et mandaverunt, quod dicta universitas et dicti cives redeant in fidelitatem dicti dom. episcopi, et ei fidelitatem de novo jurent et fideles decetero existant. 4) Item mandaverunt, quod dom. episcopus et successores sui habeant et statuant in civitate officialem sive judicem, hominem legalem non male fame, qui publice juret quod sine omni lucro iniquo vel legibus prohibito jus reddat sequendo leges sive canones, usus sive consuetudines, prout juste secundum diversitatem negociorum sibi videbitur expedire. 5) Item mandaverunt, quod dict. episcopus et successores sui habeant et statuant in civitate predicta tres scriptores sive notarios, vel plures si necessarii fuerint, quorum copiam possint habere predicti cives tam in contractibus quam etiam in ultimis voluntatibus, qui certo sigillo ab episcopo statuendo et cui de ipsis ei placuerit tradito cartas suas sigillent et per ipsius appositionem autentice fiant. 6) Mandaverunt etiam, quod dict. episcopus vel successores sui decetero non concedant alicui civi Diensi aliquam libertatem contra jus, in prejudicium civium aliorum. 7) Item mandaverunt, quod dict. episcopus vel successores sui non concedant decetero alicui, sine consensu plurium de melioribus clericorum, militum, burgensium, facere aliquid vel immittere, vel prohicere, vel habere appensum vel superhedificare, ut pote fimoratios ** vel anvannos vel pessularios 7 vel scalaria vel tabulas ante domos, vel aliquid simile in stratis publicis extra civitatem, vel etiam in carreriis civitatis vel burgorum, vel facere posterlas in muris civitatis vel carreriis: de illis autem que facta sunt vel in stratis publicis vel in muris, ad arbitrium trium clericorum et trium militum et trium burgensium juratorum et fidedignorum, removeantur sive destruantur que removenda sive destruenda eis videbuntur. 8 Mandaverunt etiam, quod dict. dom. episcopus et successores sui possint habere asinos vel asinas omnes civitatis Diensis, simul vel separatim quocumque tempore voluerint, excepto tempore messium et vindemiarum civitatis Diensis, ad deferenda blada feudorum suorum semel in anno per duos dies continuos et expensis suis et periculo suo, excepta morte ex causa viarum vel alterius

9

infirmitatis ipsi animali proveniende ita tamen quod si quis habeat duos, de uno tantum tenetur; excipiuntur asini qui ducuntur per caminum. 9) Item mandaverunt, quod dict. episcopus et successores sui certas statuant et habeant mensuras in civitate Diensi et certa pondera **, quibus mensuretur et ponderetur ab omnibus tam clericis quam laycis, et collocent eas vel ea in domo lesde sub fida custodia, ut possint omnes eorum et earum habere copiam cum locus fuerit, et ad exemplar eorum et earum sumantur pondera et mensure ab omnibus que per totam currant civitatem, signata vel signate certo signo ab episcopo statuendo. Qui autem mensuram vini falsaverit vel falsa mensura usus fuerit, in XII denarios puniatur, si veges 1o de qua vinum venditur capiat modium 1 vel infra; si ultra, pro quolibet modio in XII den. puniatur : et est concessum venditoribus vini mensuras habere majores et non minores; si vero aliquam aliam mensuram vel pondus aliquis falsaverit vel eis usus fuerit, in tribus sol. puniatur. Et in omni casu falsa mensura vel falsum pondus comburatur vel aliàs destruatur; liceat autem curie super falsitate predictorum, quocienscumque ei videbitur, pro se inquirere et falsitatem inventam modo supradicto punire. 40) Item mandaverunt, quod si quis furtum fecerit, pro qualitate delinquentis et delicti et aliis circumstanciis, arbitrio judicis vel pena corporali vel pecuniaria puniatur. 11) Item mandaverunt, quod si quis in adulterio fuerit deprehensus ab aliquo de curialibus, solvat pro pena sexaginta sol. et unum den. vel fustigetur per civitatem cum adultera, et sit in optione ipsius: et hoc in laycis; si vero aliquis de clericis ab aliquo de curialibus, ut dictum est, in adulterio fuerit deprehensus, dict. dom. episcopus eum vel puniri faciat vel puniat castigatione competenti 12. 12) Item mandaverunt, quod si quis homicidium fecerit, pro voluntate curie in rebus et corpore puniatur si tamen hoc non casu fortuito, sed ex industria fecerit; si quis vero cutello vel ense vel lancea vel falsone 12* vel insarma, vel massa ferrea, vel telo vel sagita, vel massa ferrata, vel aliquo alio gladio ferreo vel ferrato, vel cupreo, plumbeo, stagneo vel de aliquo metallo aliquem percusserit, quamvis sanguinem non effuderit nec etiam vulneraverit, in centum sol. puniatur; si vero cultellum vel ensem de vagina aliquis contra aliquem extraxerit etsi non percusserit, in xxv sol. puniatur; si vero aliquis, cum ense vel

cultello extractis vel cum lancea vel aliquo de supradict. gladiis sive armis vel similibus, aliquem ad eum percutiendum insequtus fuerit, vel aliquem de supradictis gladiis sive armis vel consimilibus contra aliquein vibraverit vel mayaverit ad ipsum percutiendum etsi non percusserit, in xxv. sol. puniatur. 13) Item mandaverunt, quod dict. dom. episcopus et successores sui ponant et statuant bannum in civitate Diensi et ejus tenemento sive territorio, quod juretur ab omnibus tam clericis et laycis et servetur; et episcopus preterea habeat bannerios suos expensis propriis: bannum autem intelligimus de cyrogrillis, de vivariis piscium, de fructibus, de segetibus, de vineis, de herbis et fenis pratorum, et paleis ex quo congregate sunt in paleario cum pertica, de arboribus fructiferis vel arefiatis si cedantur, specialiter de salicibus et populis, de vitibus collectis, de clausuris factis, de sepe et de fructibus ortorum, de leguminibus, de raperiis et de omnibus aliis de quibus dom. episcopo et suis civibus bannum videbitur statuendum. Qui vero bannum fregerit cedendo aliquam arborem de predictis, pro qualibet arbore in duodecim den. puniatur pro banno; qui autem bannum fregerit de cyrogrillis vel de vivario piscium, si de die v sol., si de nocte x sol. pro quolibet cirogrillo et pro qualibet piscatione pro banno prestabit; si vero canis alicujus fortuito et non dala opera cirogrillum ceperit, afferat eum sine dilatione et reddat ei in cujus solo captus est, alioquin de banno teneatur; qui vero in aliis bannum fregerit a festo Pentecostes usque ad festum Omnium Sanctorum, si de die л sol. et dimidium, si de nocte vII sol. pro banno prestabit a festo autem Omnium Sanctorum usque ad festum Pentecostes, si de die II sol., si de nocte i sol. pro banno prestabit; pro animalibus autem grossis, utpote bobus, equis, asinis, mulis et similibus, si bannum fregerint debentur pro singulis orden. pro banno; pro porco i den., pro ovina bestia obolus, pro caprina denan. Quod dictum est de vineis, si animalia ingrediantur eas quod bannum prestent, intelligendum est ab ingressu aprilis usque ad quindenam beati Michaelis; quod autem dictum est de animalibus, intelligendum est nisi custos occurrerit incontinenti ad ipsum animal eiciendum, et de hoc credatur juramento custodis: hoc autem juramentum prestetur a tempore Paschali in illo intermedio usque ad Pentecosten, et renovetur de biennio in biennium, et

juretur ab omnibus masculis a quartodecimo anno supra. Prestetur autem bannum ab omnibus masculis et feminabus puberibus impuberes vero a parentibus vel cognatis competenter cum virgulis vel similibus castigentur, ita ut alii terreantur. Hec autem erit forma juramenti : « Ego juro super sancta Dei Euvangelia, quod bannum tenebo vel, si contingerit quod bannum frangerem vel viderem aliquem hominem vel mulierem vel aliquod animal frangere bannum, hoc non celabo sed procuratori vel baneriis bona fide et sine dolo non differam revelare. » Ei autem qui alium de fractione banni revelaverit vel aliquod animal, septima pars banni prestetur. Est autem sciendum quod clerici bannum jurabunt et prestabunt, illi de ecclesia cui hic competet districtus, reliqui vero dom. episcopo. In omni autem casu, preter bannum res ablata reddatur et dampnum datum resarciatur super revelatione fractionis. banni, credatur revelatoris juramento prestito vel tunc prestando si antea non juraverat ; est tamen sciendum quod liberi vel familia alicujus vel illi qui cum aliquo illorum ibunt, vel etiam illi quibus dominus rei ante fractionem banni res suas exposuerat, de illis bannum non prestabunt. 14) In aliis criminibus sive delictis, quia non fuerunt deducta coram eis, nichil immutaverunt; est tamen sciendum, quod in omnibus criminibus sive delictis potest curia ex officio suo et sine accusatore inquirere et punire; item, si quis non sufficeret ad penam pecuniariam solvendam, quod corporaliter puniatur. 45) Item mandaverunt, quod dom. episcopus et successores sui possint accipere carnes moutonum et boum eodem precio et eodem modo quo soliti sunt, ad opus domus sue Diensis et specialiter ad opus suum et omnium illorum qui ad expensam ipsorum comederent, sive sint de familia sive aliter cum eis comedentes, sive invitati sive gratis se offerentes ubicumque comedant, infra Diensem civitatem vel suburbia sive. vicos civitatis vel in domo Podii Urgnonis vel in continentibus hedificiis aliis, ita ut ad nullum alium extendatur; et ad capiendas carnes statuat aliquam certam personam, legalem et non male fame, qui juret super sancta Dei Euvangelia, vocatis macellariis, legaliter et bono modo et mensura dict. carnes se capturum, et quod equaliter inter omnes macellarios, nulla inspecta amicicia vel odio vel timore, faciat predictam carnium captionem; pecuniam autem quam debebit episcopus