verlicht Denker. Veelen vatten de pen op, om my te ,,beantwoorden; maar ik ontweek of wederftond hun, ,, door nieuwe twyfelingen, en uitvlugten. Ik was ze. "ker dat ik alle de Ongeletterden op myne zyde had, ,, nevens allen, die wenschten vry te weezen van de banden des Godsdiensts. Met één woord, het geheele ", voorwerp, 't geen ik in myn leeven najaagde, was, de Menfchen hunne aangenomene begrippen te ontneemen, ,, zonder andere in ftede te geeven. Ik ben nu ge. ,, komen in de Plaats, die zy het verblyf der Eeuwige "Gelukzaligheid noemen. Maar welk geluk is hier voor ,, my weggelegd? Hier is niemand te verwarren in zy,, ne begrippen. Hier is niemand, die met my redentwist; dewyl alles blykbaar is voor oog en oor. Al ,, les is zeker en beftendig. Indien ik zelfs herdenk aan ,, de toejuiching, welke ik verwierf, die in my den trots der twyfelaary aankweekte, hier valt des niet te doen. ,,Alles is nederigheid en aanbidding van weezens van eenen anderen aanleg dan ik. Ik zou bykans wen. fchen, dat ik myn leeven besteed had in de verkry. ging van iets voor deeze Verblyfplaats gefchikt; doch ,, het is nu te laat. Ik heb allen mogelyk onderzoek gedaan, en kan geen één Twyfelaar in deeze plaats vinden. Er is geen mensch voor my om mede te ,, fpreeken. Allen zien zy my aan als een Krankhoofdi,, gen, en den veragtlykten onder de Dwaazen, voor een Mymeraar, die geen vermogen heeft om eenig kwaad te doen."

99

Deezen Wysgeer aan zichzelven overlaatende om zich uit zyne zwaarigheden te redden, vervoegde ik my tot een Jongeling van een goed voorkomen, die fcheen rond te zien na iets, 't geen hy niet kon vinden; ik verzogt van hem te mogen weeten, waarom hy zo spoedig de Verblyfplaats des Geluks, voor hem geopend, verlaaten hadt. Openhartig erkende hy, dat het eene Plaats was, niet gefchikt voor zyne hebbelykheden. » Myn ,, waarde Heer," fprak hy,,, ik geloof dat 'er geen "Stal of Paard is in dit geheele verblyf. Ik twyfelde 'er in 't eerst aan; en wilde wedden met een der Op,, pasfers; doch hy kon niet verstaan wat ik meende. İk " zou eene Eeuwigheid hebben kunnen doorbrengen, met ,, vreugde doorbrengen, te Newmarket; doch deeze Plaats is voor my niet gefchikt."

Soortgelyke klagten werden door eene menigte ande.
K 3

ren

ren uitgeboezemd, die beleden, dat zy zich misnomen hadden in hunne voorgaande Leevenswyze, dat dezelve in 't geheel niet ftrekte tot eene voorbereiding voor deezen Stand. Een hunner kwam 'er voor uit, dat hy, een week vyf of zes, zich toegelegd hadt om kennis te krygen aan de zeden en bezigheden deezer Plaatze; doch dat hy ongelukkig hier veel vroeger gekomen was dan hy verwagtte; en wel zeer fchielyk; het hadt hem aan tyd ontbrooken om te bedenken wat tot deeze reis noodig was. De teleurstelling," voegde hy 'er nevens,,, was verbaazend groot. Ik ftond bekend voor zeer Galant. Weinige, zeer weinige, onder de Sexe konden myne aanzoeken wederftaan; ik had drie of vier Intrigues te ,, gelyk aan de hand, en bykans voltooid, toen de beest. ,,agtigheid van een Egtgenoot, wiens Vrouw my veel heufcher behandelde, my herwaards deedt verhuizen. Gy zult my moeten toeftaan, dit kwam zeer mal a "propos; want in dit Verblyf is myne oude bezigheid ,, van geen dienst. Hier is niets dan Zuiverheid, en die mis ik te eenemaal; ook heb ik 'er geen één myner oude kennisfen gevonden."

Onder den hoop zag ik veele jonge lieden, die rondzwierven in het zoeken van nieuwstydingen. Hunne Ouders bevonden zich by hun; deezen zagen uit na een voordeelig Huwelyk, en een grooten ftaat; doch hunne teleurstelling was waarlyk groot, toen zy vernamen, dat men hier niet trouwde, noch ten huwelyk uitgaf.

Desgelyks nam ik 'er waar, wier hoog oog en fterke ftem tot onlochenbaare blyken ftrekten, dat hun hoofdvoorwerp in de andere Wereld niets anders geweest was dan het bejag van ydele Eere. Zy konden hier geene Gelukzaligheid aantreffen; 'er was geene Bevordering op eene plaats, waar de zodanigen, die zy in 't aardfche leeven veragt, of enkel als een ladder gebruikt hadden om in hoogheid te klimmen, op een gelyken voet met hun ftonden; waar lieden, voorheen gewoon het hoogste woord en het gebied te voeren, het niet konden dulden te gehoorzaamen, en waar zy, die gewoon waren den wellust huns leevens uit de vleijery te raapen, nu ge. dwongen waren te erkennen, hoe ydel en nietsbeduidend alle pligtpleegingen en vleijeryen waren. Dit flag van Menfchen verliet weldra dit verblyf; maar behield nog zo veel van den ouden trotsch, dat zy my ten volJen bleeken zich zo zeer misnomen te hebben in het be

grip van Gelukzaligheid, als eenige anderen, die ik Voorheen gezien had.

Op dit oogenblik werd myne Mymering afgebrooken door een ontzaglyke ftem, welke riep:,, Die onwillig ,, waren om zelve in te gaan, moeten geen anderen in ,, den weg zyn, die verlangen om de volmaaking hunner Natuure te bevorderen!"""

Niets komt my, op natuurlyke gronden, blykbaar. der voor, dan dat de Genietingen van een Toeko menden Staat de zodanigen zyn zullen, welke in verband ftaan met Kennis, Wysheid en Deugd; en op dien grond gaat niets vaster, dan dat het de onvermydelyke pligt is van een redemagtig weezen, om die najaagingen hier te beginnen, welke in een ander Leeven zullen voltooid worden. Deeze bedenking kan dienen om de zwakheid ten toon te ftellen van de zodanigen, die hunnen leeftyd verfpillen in laage of fnoode bezigheden.

,, Al die groote toeftel," om dit Vertoog met de woorden van den Wysgeer HARTLEY te befluiten; „, al die ,, groote toeftel om ons van het Lichaam tot de Ziel te ,, brengen, en van Zelfliefde tot de zuivere Liefde tot "GOD, welke de Leer van de zamenvoeging der denk,, beelden voor ons openlegt, levert een bewys op, dat ,, die groote einden eens zullen bereikt worden; en dat

alle onvolmaakte Schepzels, die deeze School van Goe. "dertierenheid en Godsvrugt, op onderfcheide tydper,,ken, verlaaten hebben, weder zullen verfchynen op een Leevenstooneel, overeenkomftig met het tegenwoordi "ge, doch in veele byzonderheden onderfcheiden; dat ", zy daar de geftaakte taak weder zullen opvatten, en ,, hier door gelukkig worden. Indien wy, over de " oogmerken der Voorzienigheid, op de zuiverfte en volkomenfte wyze redenkavelen, waar toe onze vermogens "bekwaam zyn, dat is, volgens de wysgeerigite overeenkomst, dan zullen wy onvermydelyk tot dit befluit ,, gebragt worden. 'Er zyn de allerblykbaarste kenteke,,nen van oogmerk in deezen geheelen toeftel, van magt ,, en kennis zonder paalen. Wat kan, derhalven, verhinderen, dat het beftemde oogmerk bereikt worde? De overweeging van GODS oneindige Weldaadigheid, ,, vergeleeken met het vooruitzigt van Gelukzaligheid, welke voor zyne Schepzelen, uit dit oogmerk, " ontstaan, zet aan dit bewys geen geringe fterkte by.'

**GENEEZING EENER ZEER BYZONDERE EN GEVAAR

E

LYKE HIK. Door Dr. HANSA, te Toplitz.

ene jonge gezonde Vrouw, oud drie en twintig jaaren, wierd onlangs overvallen door eene allergeweldigite Hik, zonder dat ik daar van in den beginne, op eeni. gerlei wyze, de oorzaak kon ontdekken. Hoe geweldig ook het toeval was, en hoe zeer ook alle de ingewanden der borst en des buiks daar door gefchud wierden, fcheen zy echter het gevaar van dit ongemak in het geheel niet te bezeffen: want, fchoon het toeval, 't geen in den avondftond begonnen was, geduurende den nacht, met het grootst geweld, aanhield, wierd ik eerst in den morgenstond verzocht, om haar te bezoeken. Haar huis naderende, zag ik, tot myne verwondering, alle voorbygangers ftilftaan, om na het byzonder geluid, 't welk de Lyderesfe uitgaf, te hooren: dan met nog meer verbaasdheid zag ik, de kamer binnentreedende, het geweld deezes toevals, 't welk nu reeds tien uuren aaneen, zonder tusfchenpoozing, met eene ontzettende he. vigheid, had aangehouden.

Dit toeval is anderzins iets, dat dagelyks voorkomt, zo by kinderen, als by volwasfenen. Te koud drinken, eene verhaaste doorflikking, veroorzaakt zulks veelmaalen, zonder eenig kwaad gevolg. In den laatften trap van veele doodelyke fleepende ziekten; in ontsteekingen van Maag, Darmen, en andere nabuurige deelen; na uitputtende ontlastingen; by de Sprouw, enz. ziet men dit toeval zeer dikwyls, en het is deels een bezwaarend, deels een gevaarlyk, onheil. Doch de Hik, over welke wy hier fpreeken, was van een geheel ongewoonen aart: want eensdeels onderfcheidde zy zich door haare ongewoone hevigheid, die alle oogenblikken eene doodelyke inwendige bloedstorting, of iets dergelyks, dreigde; en anderdeels onderfcheidde zich dit toeval hier door, dat het voorkwam by eene gezonde en fterke Vrouw, die aan geenerleye zenuwtoevallen onderhevig was, en by welke geene de geringfte kennelyke voorafgaande oorzaak was te ontdekken.

Allen mogelyk gebruik maakte ik van de kortstondige oogenblikken, geduurende welke zy van haare kwaal bevryd was, om de mogelyke oorzaaken van dit toeval uit

te

te vorschen. Ten naauwften onderrichtte ik my aangaan. de alles, wat op den voorigen dag tot haarent was voorgevallen, om te ontdekken, of 'er ook een hevige fchrik, of andere geweldige gemoedsaandoening, had plaats gehad; of zy ook eenig fchadelyk voedzel gebruikt had; of haare maandzuiveringen geregeld waren, enz. doch met al myne moeite kon ik toen niets byzonders ontwaar worden; te meer, daar de tong zuiver, de fmaak natuurlyk, en het lichaam niet verftopt was. Dus in de onmogelykheid zynde, om tot hiertoe eene op de oor zaak der kwaale pasfende Aanwyzing te maaken, was het echter myn plicht, zo veel mogelyk, voor de gevol gen van dit tegennatuurlyk geweld, in een fterk en volbloedig lichaam, te zorgen. Om derhalven geweldige bloeditortingen, of ontsteekingen, voor te komen, wierd eene Aderlaating van twaalf oncen bloeds gedaan. Daar enboven wierden, van uur tot uur, zagt purgeerende en weekmaakende Klyfteeren gezet, uit bitter Zout, Species emoll. Elect. lenit., enz. Tot een gewoonen drank wierd eene Emuifie in gereedheid gebragt, met Salpeter, Arabische Gom en wat Maankopftroop; om van tyd tot tyd laauwwarm te gebruiken. In den omtrek der maag wierd eene pynstillende en krampweerende Zalf ingewreeven, en daar over een Pleister uit Theriakel gelegd. Alle deeze middelen beloofden verligting; en het toeval, nadat het, geduurende zestien uuren, menige doodelyke uitwerking had gedreigd, hield ook op: zo dat de Zieke thans over niets klaagde, dan over eene geweldige afmatting aller ledemaaten.

Geduurende deeze verpoozing, in welke ik haar maar eenmaal bezogt, verkreeg haar polsflag, die merkelyk verfneld was geweest, zyne natuurlyke langzaamheid weder. Zy klaagde over geenerleye fmert, en, tot myne verwondering, liet deeze ontzettende fchudding der ingewanden geenerleye nadeelige gevolgen over. Daar ik thans beter met de Zieke fpreeken kon, vernieuwde ik myne navorschingen, om achter de waare oorzaak des ongevals te komen; doch alle myne vraagen wierden onvoldoende beantwoord, en ik moest dus aanhouden met in het donker om te dwaalen. Daar intusfchen de Ly. deresfe zeer gerust en wel te vreden in het bed lag, en ik gaarne het wederkeeren des Kramps, welke ik thans voor de eenige oorzaak van het ongemak hield, wilde verhoeden, fchreef ik haar een krampftillend Geneesmid

K 5

del