Delius ipse venit, video Penëide lauro
Implicitos crines, Delius ipse venit.
Jam mihi mens liquidi raptatur in ardua cœli,
Perque vagas nubes corpore liber eo;
Perque umbras, perque antra feror penetralia vatum,
Et mihi fana patent interiora Deûm;
Intuiturque animus toto quid agatur Olympo,
Nec fugiunt oculos Tartara cæca meos.
Quid tam grande sonat distento spiritus ore ?
Quid parit hæc rabies, quid sacer iste furor?
Ver mihi, quod dedit ingenium, cantabitur illo;
Profuerint isto reddita dona modo.
Jam Philomela tuos foliis adoperta novellis,
Instituis modulos, dum silet omne nemus:
Urbe ego, tu sylvâ, simul insipiamus utrique,
Et simul adventum veris uterque canat.
Veris io! rediere vices, celebremus honores
Veris, et hoc subeat Musa perennis opus.
Jam sol Ethiopas fugiens Tithoniaque arva,
Flectit ad Arctoas aurea lora plagas.
Est breve noctis iter, brevis est mora noctis opaca,
Horrida cum tenebris exulat illa suis.
Jamque Lycaonius plaustrum cœleste Bootes
Non longâ sequitur fessus ut ante viâ;
Nunc etiam solitas circum Jovis atria toto
Excubias agitant sidera rara polo:
Nam dolus, et cædes, et vis cum nocte recessit,
Neve Giganteum Dii timuere scelus.
Forte aliquis scopuli recubans in vertice pastor,
Roscida cum primo sole rubescit humus,
Hæc, ait, hac certè caruisti nocte puellâ,
Phoebe, tuâ, celeres quæ retineret equos.
Læta suas repetit sylvas, pharetramque resumit
Cynthia, Luciferas ut videt alta rotas;
Et tenues ponens radios gaudere videtur
Officium fieri tam breve fratris ope.
"Desere," Phoebus ait, "thalamos Aurora seniles,
Quid juvat effoeto procubuisse toro?
Te manet Æolides viridi venator in herba,
Surge, tuos ignes altus Hymettus habet."
Flava verecundo dea crimen in ore fatetur,
Et matutinos ocius urget equos.
Exuit invisum Tellus rediviva senectam,
Et cupit amplexus, Phoebe, subire tuos;
Et cupit, et digna est, quid enim formosius illâ,
Pandit ut omniferos luxuriosa sinus,
Atque Arabum spirat messes, et ab ore venusto
Mitia cum Paphiis fundit amoma rosis!
Ecce coronatur sacro frons ardua luco,
Cingit ut Idæam pinea turris Opim;
Et vario madidos intexit flore capillos,
Floribus et visa est posse placere suis.
Floribus effusos ut erat redimita capillos
Tenario placuit diva Sicana Deo.
Aspice, Phoebe, tibi faciles hortantur amores,
Mellitasque movent flamina verna preces.
Cinnameâ Zephyrus leve plaudit odorifer alâ,
Blanditiasque tibi ferre videnter aves.
Nec sine dote tuos temeraria quærit amores
Terra, nec optatos poscit egena toros;
Alma salutiferum medicos tibi gramen in usus
Præbet, et hinc titulos adjavat ipsa tuos.
Quòd si te pretium, si ti fulgentia tangunt
Munera (muneribus sæpe coemptus Amor,)
Illa tibi ostentat quascunque sub æquore vasto,
Et super injectis montibus abdit opes.
Ah quoties cum tu clivoso fessus Olympo
In verspertinas præcipitaris aquas,
"Cur te," inquit, "cursu languentem, Phoebe, diurno Hesperiis recipit cærula Mater aquis?
Quid tibi cum Tethy? Quid cum Tartesside lymphâ,
Dia quid imundo perluis ora salo?
Frigora, Phoebe, meâ melius captabis in umbrâ,
Huc ades, ardentes imbue rore comus.
Mollior egelidâ veniet tibi somnus in herbâ,
Huc ades, et gremio lumino pone meo.
Quaque jaces circum mulcebit lene susurrans
Aura, per humentes corpora fusa rosas.
Nec me (crede mihi) terrent Semeleia fata,
Nec Phætonteo fumidus axis equo;
Cum tu, Phoebe, tuo sapientius uteris igni,
Huc ades, et gremio lumina pone meo."
Sic Tellus lasciva suos suspirat amores;
Matris in exemplum cætera turba ruunt.
Nunc etenim toto currit vagus orbe Cupido,
Languentesque fovet solis ab igne faces.
Insonuere novis lethalia cornua nervis,
Triste micant ferro tella corusca novo.
Jamque vel invictam tentat superasse Dianam,
Quæque sedet sacro Vesta pudica foco.
Ipsa senescentem reparat Venus annua formam,
Atque iterum tepido creditur orta mari.
Marmoreas juvenes clamant Hymenæe per urbes,
Littus, io Hymen, et cava saxa sonant
Cultior ille venit tunicâque decentior aptâ,
Puniceum redolet vestis odora crocum.
Egrediturque frequens ad amœni gaudia veris
Virgineos auro cincta puella sinus:
Votum est cuique suum, votum est tamen omnibus unum,
Ut sibi quem cupiat, det Cytherea virum,
Nunc quoque septenâ modulatur arundine pastor,
Et sua quæ jungat carmina Phyllis habet.
Navita nocturno placat sua sidera cantu,
Delphinasque leves ad vada summa vocat.
Jupiter ipse alto cum conjuge ludit Olympo,
Convocat et famulos ad sua festa Deos.
Nunc etiam Satyri cum sera crepuscula surgunt,
Pervolitant celeri florea rura choro,
Sylvanusque tuâ cyparissi fronde revinctus,
Semicaperque Deus, semideusque caper.
Quæque sub arboribus Dryades latuere vetustis,
Per juga, per solos expatiantur agros.
Per sata luxuriant fruticetaque Mænalius Pan,
Vix Cybele mater, vix sibi tuta Ceres;
Atque aliquam cupidus prædatur Oreada Faunus,
Consulit in trepidos dum sibi nympha pedes,
Jamque latet, latitansque cupit male tecta videri,
Et fugit, et fugiens pervelit ipsa capi.
Dii quoque non dubitant cœlo præponere sylvas,
Et sua quisque sibi numina lucus habet.
Et sua quisque diu sibi numina lucus habeto,
Nec vos arborea dii precorite domo.
Te referant miseris te, Jupiter, aurea terris
Sæcla, quid ad nimbos aspera tela redis?
Tu saltem lentè rapidos age, Phoebe, jugales
Quâ potes, et sensim tempora veris eant;
Brumaque productas tardè ferat hispida noctes,
Ingruat et nostro serior umbra polo.
Ad Carolum Deodatum ruri commorantem,
QUI CUM IDIBUS DECEMB. SCRIPSISSET, ET SUA CARMINA
EXCUSARI POSTULASSET SI SOLITO MINUS ESSENT BONA,
QUOD INTER LAUTITIAS QUIBUS ERAT AB AMICIS ACCEP-
TUS, HAUD SATIS FELICEM OPERAM MUSIS DARE SE POSSE
AFFIRMABAT, HOC HABUIT RESPONSUM.
MITTO tibi sanam non pleno ventre salutem,
Qua tu distento forté carere potes.
At tau quid nostram prolectat Musa camoenam,
Nec sanit optatas posse sequi tenebras ?
Carmine scire velis quàm te redamemque colamque,
Crede mihi vix hoc carmine scire queas.
Nam neque noster amor modulis includitur arctis,
Nec venit ad claudos integer ipse pedes.
Quàm bene solennes epulas, hilaremque Decembrim.
Festaque cœlifugam quæ coluere Deum,
Deliciasque refers, hyberni guadia ruris,
Haustaque per lepidos Gallica musta focos!
Quid quereris refugam vino dapibusque poesin?
Carmen amat Bacchum, carmina Bacchus amat.
Nec puduit Phoebum virides gestasse corymbos,
Atque hederam lauro præposuisse suæ.
Sæpius Aoniis calamavit collibus Euce
Mysta Thyoneo turba novena choro.
Naso Corallæis mala carmina misit ab agris:
Non illic epulæ, non sata vitis erat.
Quid nisi vina, rosasque racemiferumque Lyæum,
Cantavit brevibus Teia Musa modis?
Pindaricosque inflat numeros Teumesius Euan,
Et redolet sumptum pagina quæque merum ;
Dum gravis everso currus crepat axe supinus,
Et volat Eleo pulvere fuscus eques.
Quadrimoque madens Lyricen Romanus Iaccho
Dulce canit Glyceran, flavicomamque Chloen.
Jam quoque lauta tibi generoso mensa paratu
Mentis alit vires, ingeniumque fovet.
Massic foecundam despumant pocula venam,
Fundis et ex ipso condita metra cado.
Addimus his artes, fusumque per intima Phoebum
Corda, favent uni Bacchus, Apollo, Ceres.
Scilicet haud mirum tam dulcia carmina per te
Numine composito, tres perperisse Deos.
Nunc quoque Thressa tibi cælato barbitos auro
Insonet argutâ molliter icta manu;
Auditurque chelys suspensa tapetia circum,
Virgineos tremulâ quæ regat arte pedes.
Illa tuas saltem teneant spectacula Musas,
Et revocent, quantum carpula pellit iners.
Crede mihi dum psallit ebur, comitataque plectrum
Implet odoratos festa chorea tholos,
Percipies tacitum per pectora serpere Phoebum,
Quale repentinus permeat ossa calor,
Perque puellares oculos digitumque sonantem
Irruet in totos lapsa Thalia sinus.
Namque Elegia levis multorum cura Deorum est,
Et vocat ad numeros quemlibet illa suos;
Liber adest elegis, Eratoque, Ceresque, Venusque,
Et cum purpureâ matre tenellus Amor.
Talibus inde licent convivia larga poetis,
Sæpius et veteri commaduisse mero.
At qui bella refert, et adulto sub Jovo cœlum,
Heroasque pios, semideosque duces,
Et nunc sancta canit superum consula Jeorum,
Nunc latrata fero regna profunda cane,
Ille quidem parcè Samii pro more magistri
Vivat, et innocuos præbeat herba cibos;
Stet prope fagineo pellucida lympha catillo,
Sobriaque è puro pocula fonte bibat.
Additur huic scelerisque vacans, et casta juventus,
Et rigidi mores, et sine labe manus.
Qualis veste nitens sacrâ, et lustralibus undis
Surgis ad infensos augur iture Deos.
Hoc ritu vixisse ferunt post rapta sagacem
Lumina Tiresian, Ogygimque Linon,
Et lare devoto profugum Calchanta, senemque
Orpheon, edomitis sola per antra feris;
Sic dapis exiguus, sic rivi potor Homerus
Dulichium vexit per freta longa virum,
Et per monstrificam Persica Phoebados aulam,
Et vada foemineis insidiosa sonis,
Perque tuas, rex ime, domos, ubi sanguine nigro
Dicitur umbrarum detinuisse greges.
Diis etenim sacer est vates, divûmque sacerdos,
Spirat et occultum pectus, et ore Jovem.
At tu siquid agam scitabere (si modò saltem
Esse putas tanti noscere siquid agam)
|